Ruch Odnowy w Duchu Świętym opiera się na założeniu, że chrześcijanie – podobnie jak w Kościele pierwotnym – są obdarowywani charyzmatami (darami Ducha Świętego), którymi służą ku zbudowaniu wspólnoty Kościoła. Odnowa w Duchu Świętym gromadzi wielu ludzi świeckich w różnym wieku i z różnych środowisk, odnajdujących dzięki niej swoje miejsce w Kościele i świecie. Osoby te tworzą grupy modlitewne, liczące od kilku do kilkuset członków. Łączy ich chrzest w Duchu Świętym – podstawowe doświadczenie wiary, znane pierwszym chrześcijanom. Chrzest w Duchu Świętym, zwany także „wylaniem Ducha Świętego” lub „modlitwą odnowienia darów Ducha Świętego” nawiązuje do biblijnej Pięćdziesiątnicy (Dz 2, 1-41). Jest to wydarzenie poza sakramentalne, lecz wypływające
z sakramentu chrztu oraz bierzmowania. Polega na ożywieniu darów złożonych przez Boga w człowieku w czasie udzielania sakramentów. Wiąże się ze szczególną interwencją Ducha Świętego w życie człowieka. Dzięki niej człowiek nawiązuje osobową więź z Bogiem, pogłębia się jego świat modlitwy, życie staje się pełne pokoju i radości związanych z bliskim przeżywaniem obecności Boga .
Grupy modlitewne spotykają się co tydzień na dwu-trzygodzinnych spotkaniach, których głównym elementem jest głośna, żywa modlitwa. Mają one najczęściej strukturę otwartą. Spotkania wspólnoty koncentrują się na uwielbieniu Jezusa w mocy Ducha Świętego. Świadomi, że bez pomocy Ducha nikt nie może powiedzieć „Panem jest Jezus”, przyzywamy Jego światła, by nasze trwanie w Kościele nie było rutynowym powtarzaniem tradycji, ale ciągle nowym i owocnym doświadczeniem Jezusa, który żyje i działa tu i teraz. Typowe spotkanie obejmuje modlitwę do Ducha Świętego, uwielbienie Jezusa, dziękczynienie, rozważanie Słowa Bożego.
„Kiedy nadszedł wreszcie dzień Pięćdziesiątnicy, znajdowali się wszyscy razem na tym samym miejscu. Nagle dał się słyszeć z nieba szum, jakby uderzenie gwałtownego wiatru, i napełnił cały dom, w którym przebywali. Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden. I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym, i zaczęli mówić obcymi językami, tak jak im Duch pozwalał mówić.” (Dz 2,1-4)W dniu Pięćdziesiątnicy wypełniły się Słowa, zapowiedziane przez Pana Jezusa „ Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Pocieszyciela da wam, aby z wami był na zawsze – Ducha Prawdy” (J 14,16-17) . I oto nagle wieczernik napełnił gwałtowny podmuch wiatru i ukazały się języki ognia. „I wszyscy zostali napełnieni Duchem Świętym”. Wszystko to działo się ponad 2000 lat temu. Jednak jest to rzeczywistość wciąż żywa. W dzisiejszych czasach Duch Święty również działa w podobny sposób. Ojciec Serafino Falvo w swojej książce Duch objawia Jezusa tak mówi o Pięćdziesiątnicy: „Pięćdziesiątnica nie była metą, ale początkiem. Początkiem dramatycznych, a zarazem cudownych przemian całego dotychczasowego sposobu życia, myślenia, działania i modlenia się (…) Zdali sobie sprawę, że trzeba pogrzebać starego człowieka, by dać wolność Duchowi, aby na jego prochach stworzył człowieka nowego”.
W zlaicyzowanym, naznaczonym duchem materializmu i agnostycyzmu świecie, tysiące ludzi doświadczało przemiany życia, połączonej z umocnieniem wiary i prawdziwej wewnętrznej radości. Tysiące ludzi doświadczyło mocy modlitwy w życiu, radości płynącej
z uwielbienia, zaczęło czytać Pismo Święte, wreszcie dawać świadectwo żywej wiary. Wszystko to było owocem wylania się Ducha Świętego na tych ludzi i doświadczenia osobowej więzi z Bogiem. Wiele z tych osób, mając głębokie pragnienie poznawania Boga
i rzeczywistej służby Kościołowi, zebrało się we wspólnotach i różnego rodzaju grupach modlitewnych. Tak oto powstała Odnowa w Duchu Świętym, nazywana również Odnową charyzmatyczną.
Odnowa w Duchu Świętym nie jest zatem organizacją, lecz raczej duchowym poruszeniem, ożywieniem wiary, odkryciem, że Jezus żyje i że zesłanie Ducha Świętego wciąż trwa w Kościele. Pod wieloma względami jest więc podobna do innych ruchów występujących w historii Kościoła, ale tym, co ją odróżnia jest to, że wyraźnie zwraca uwagę na Ducha Świętego – na Jego misję w Kościele i w życiu pojedynczych ludzi.